Normen en waarden

De vier pedagogische basisdoelen van prof. J.M.A Riksen Walraven, zoals genoemd in de Wet Kinderopvang vormen de basis voor het pedagogisch beleid van ViaViela. Als gastouder breng je dit pedagogische beleid dagelijks in de praktijk met jouw opvang. ViaViela biedt je handige toold die je hierbij ondersteunen. Zo werken we met een pedagogisch werkplan in de vorm van het Pedagogisch kwaliteitshuis.

De laatste kamer op de derde verdieping…

In deze nieuwsbrief is er aandacht voor het venster van het huis met normen en waarden en activiteiten. Kinderen moeten nog veel leren zoals delen. Dit is goed voor de socialisatie. Er zijn veel activiteiten die je kunt doen om kinderen normen en waarden te leren en verschillende culturen te leren begrijpen. Wat ook belangrijk is, is of jij meer weet over de achtergrond van het kind. Uit welk gezin komt het kind en welke normen en waarden heeft het kind daaruit meegenomen? We weten dat kinderen hun ouders/verzorgers veel spiegelen. Jij als gastouder merkt het gedrag van wat het kind wil spiegelen vaak sneller op dan de ouders/verzorgers. Juist omdat het gedrag een patroon is wat het kind spiegelt vanuit zijn eigen familiesysteem.

Familiesysteem

We leven allemaal in menselijke systemen – ons gezin, ons werk, de vereniging, school, onze vriendenkring enzovoort. Familie is het eerste ‘systeem’ waar je deel van uitmaakt. Hedendaagse problemen, zowel privé als op het werk, vinden vaak hun oorsprong in bewust en onbewust overgenomen ideeën, overtuigingen en waarden. Ook voor kinderen geldt dat psychische problemen, eetstoornissen en lastig of ongewoon gedrag wijzen op een verstoring van de ‘orde’ in het ‘systeem’.

Functioneren van systemen

Systematisch gezien kan het meerdere oorzaken hebben als een kind uit balans raakt. Natuurlijk kan het in het kind zelf zitten. Maar vaak is het te wijten aan een verandering in de directe omgeving. Een kind is heel gevoelig en pikt de lichtste signalen op. Het hoeft niet eens met het kind zelf te maken te hebben, toch kan het systeem van het kind in verwarring worden gebracht.

Er zijn een aantal basisprincipes die ervoor zorgen dat, wanneer deze worden nageleefd en gerespecteerd, systemen het beste functioneren:

• Basisprincipes

  Binding: iedereen heeft recht op een plek 

  De behoefte om ergens bij te horen. Iedereen die bij het systeem hoort, heeft recht op een plek, ook diegenen die niet geboren mochten of konden worden, die (jong) overleden zijn of waarover om de een of andere reden niet wordt gesproken of die het contact met de familie hebben verbroken.

  Volgorde: Het systeem is een rangorde (ordening in familie)

  De behoefte aan veiligheid door sociale regels en voorspelbaarheid. In een familie is sprake van een bepaalde ordening. Er zijn een vader en een moeder: ten opzichte van hun kinderen zijn zij de groten en in relatie tot hun ouders weer de kleinen. In de kinderrij is er een bepaalde ordening – er is een oudste en een volgend kind.

  Balans in geven en nemen

  Als er een belans is tussen geven en nemen, blijft de energie in een relatie ‘stromen’. Neemt iemand zonder te geven, dan verliest de ander het verlangen om te geven. Geeft iemand zonder te nemen, dan zal de ander op den duur niet meer willen nemen.

  Neem bijvoorbeeld de situatie waarin er een baby geboren wordt. Het kind dat de jongste was, is dit ineens niet meer. Ouders moeten hun aandacht opnieuw verdelen. Wat ouders aan kinderen of verzorgers meegeven, is in belangrijke mate afhankelijk van hoe zij zelf in het leven staan.

• Belemmeringen

  Iedere familie beïnvloed met zijn ervaringen, gedrag en eigenschappen het groter geheel. Wanneer een familielid aan de slag gaat met een thema of probleem, heeft dit doorgaans een positief effect op het totale systeem. Dit geldt ook bij jou in de gastouderopvang. Wanneer je het kind helpt met hetgeen waar hij tegenaan loopt tijdens activiteiten met anderen, kan dit verandering brengen bij hem thuis.

• Gedrag van kinderen

  Wanneer de naar het gedrag van kinderen gaan kijken, wil het kind met zijn gedrag iets aan het licht brengen dat niet ‘in orde’ is in het familiesysteem. Het kind vertoont dit gedrag om het systeem weer compleet te maken of over de plek van ouders en kinderen.

Jouw kwaliteitshuis

Wat kun jij als gastouder doen om de normen en waarden te begeleiden? Ga in gesprek over het familiesysteem van het kind om het kind op een dieper niveau te leren kennen. Biedt ondersteuning daar waar het kind onzeker over is, geef grenzen aan en geef aan wat je wilt zien qua gedrag. Praat over de normen en waarden binnen jouw gastouderopvang, ook al zijn deze anders dan thuis bij het kind. Het belangrijkste: kijk verder dan het gedrag van het kind, sta oordeelloos open voor andere ideeën en opvattingen. Creëer en grijp je kansen tijdens gezamenlijke activiteiten om erover te praten.